De feestelijke uitreiking vond vanaf 17.30 uur plaats in de Burgerzaal van het stadhuis.
Steven Lamberts, voorzitter van het Comité “Erasmus, icoon van Rotterdam” opende de bijeenkomst.
Mijnheer de loco-burgemeester, mevrouw Ekiz, familie en vrienden van mevrouw Ekiz, geachte aanwezigen.
Welkom bij de viering van de 553ste geboortedag van Desiderius Erasmus.
Ik ben Steven Lamberts, voorzitter van het comité Erasmus, icoon van Rotterdam, een comité waarin 15 Rotterdamse instellingen en organisaties samenwerken met het doel Erasmus tot HET boegbeeld van zijn geboortestad te maken.
Erasmus stierf in 1536 op een moment van ongekende onrust in Europa. Als antwoord op het opkomend protestantisme trad de rooms-katholieke kerk hard op om haar geloof en positie te verdedigen. Een van de slachtoffers werd de geschreven en gedrukte nalatenschap van Erasmus. Hij werd postuum tot ketter verklaard, waarbij al zijn geschriften op de zogenaamde Index van verboden boeken werden geplaatst. Dit heeft in de eeuwen daarna een belangrijk remmend effect gehad op de verspreiding en invloed van het gedachtegoed van Erasmus in geheel Europa.
Maar, dit was niet het geval in onze stad. Erasmus was tijdens zijn leven al zo beroemd dat burgemeester en wethouders van Rotterdam reeds 13 jaar na zijn dood een standbeeld voor hem oprichtten, mogelijk vervaardigd van hout of papiermaché. Zich terdege bewust van de magneetwerking van Erasmus, ging het stadsbestuur 8 jaar later over tot het oprichten van een stenen standbeeld, geplaatst op de Grote Markt, vlakbij zijn geboortehuis en de Laurenskerk. Reizigers uit heel Europa zetten de stad Rotterdam op hun agenda om het beeld met eigen ogen te zien. Kortom in Rotterdam geen standbeeld voor krijgsman, vorst of staatsman, maar in deze stad eeuwenlang het enige openbare standbeeld voor een geleerde, die zich zijn gehele leven zelf Rotterdammer noemde.
In de daaropvolgende eeuwen is er in Rotterdam altijd een standbeeld van Erasmus geweest: achtereenvolgens van steen, hout, marmer en vanaf 1622 het prachtige bronzen beeld gemaakt door Hendrik de Keyser. Pas in de jaren na de Tweede Wereldoorlog is de naam, de faam en vooral het gedachtegoed van Erasmus weer breder in de belangstelling gekomen.
Een belangrijke stap was de keuze van de Europese Unie om aan haar uitwisselingsprogramma voor studenten de naam Erasmus Plus te verbinden. Erasmus was de eerste echte Europeaan, vechtend voor vrede, kampioen van de redelijkheid, van tolerantie, met interesse voor een dialoog bij elk geschil, en voor het wereldburgerschap. In de afgelopen dertig jaar zijn meer dan negen miljoen jonge Europeanen op uitwisseling gegaan naar een instelling voor hoger onderwijs in een ander Europees land. Dit heeft het onderlinge begrip en de interesse voor de Europese gedachte enorm bevorderd. De EU meldt op haar website trots dat er uit deze uitwisseling van negen miljoen jonge Europeanen met de naam Erasmus op hun lippen een paar miljoen huwelijken en partnerschappen en ontelbare babies zijn voortgekomen.
Erasmus was een echte Europeaan met een grote interesse voor lokale culturen: hij wilde Fransman zijn met de Fransen en Duitser met de Duitsers. In dit verband wil ik u niet onthouden dat Erasmus enorm hield van Engeland. Hij vond de Engelsen zo hartelijk en warmbloedig: je wordt drie maal gekust bij aankomst en weer bij vertrek. De Engelsen vond hij mooie mensen en de beste koks van Europa, maar ze hebben wel een vreemde uitspraak van het Latijn.
Maar ook Rotterdam bleef Erasmus naast het standbeeld omarmen. Waar Erasmus zelf zijn naam onverbrekelijk verbond met onze stad werd later ook aan een uniek gymnasium, een vooraanstaande universiteit, een onmisbaar medisch centrum en een magnifieke brug de naam Erasmus verbonden. En vergeet niet dat we ook de Erasmusstraat in het Oude Noorden en de Erasmussingel en het Erasmuspad in Schiebroek hebben.
Bij een enquête in 2007 gevraagd naar de belangrijkste Rotterdammer, antwoordden onze stadgenoten: Bep van Klaveren met 33% op de eerste plaats, Erasmus met 27% op de tweede plaats en Pim Fortuijn met 12% op de derde plaats. Maar betekent Erasmus nu, meer dan vijf eeuwen later ook iets voor de Rotterdamse burger?
Wel, geachte aanwezigen, hier komen we bij de missie en activiteiten van ons comité
Erasmus, icoon van Rotterdam. Ons comité probeert door de gehele stad op in het oog vallende plaatsen Adagia, dat zijn kernachtige uitspraken van Erasmus, te plaatsen met het doel om de burgers van onze stad aan te zetten na te denken over allerlei aspecten van ons dagelijks leven. U vindt ze onder meer op het Centraal Station, op de bibliotheek, op het Zadkine college en op de parkeergarage op het Kruisplein.
Er is een fraai monument geplaatst op de plaats van het geboortehuis van Erasmus.
In samenwerking met Rotterdam partners en de Gemeente wordt vandaag een Erasmuswandeling gepresenteerd welke op de telefoon is te downloaden voor bezoekers van onze stad, beginnend op de binnenplaats van het Schielandhuis, bij de gifgroene 3D reconstructie van het Erasmusbeeld van Hendrik de Keyser. Ook is daar tegen een geringe vergoeding het boekje over Erasmus verkrijgbaar dat hier vorig jaar bij deze viering ten doop werd gehouden.
Ook dit jaar is het thema van onze Erasmusviering: ”de betekenis van dialoog”, een onderwerp rechtstreeks ontleend aan de Colloquia van Erasmus die in 1518 en 1519 werden gepubliceerd.
Vanmiddag wordt de Lof der Zotheidspeld door onze burgemeester uitgereikt aan mevrouw Fidan Ekiz, na de Erasmuslezing door professor Arnoud Visser.
Onze verjaardagviering vanmiddag is onderdeel van een speciale Erasmusweek in deze stad. Zaterdag was er al een succesvolle Human Library Erasmus Special in de bibliotheek, gisteren werden twee nieuwe delen van de uit het Latijn vertaalde brieven van Erasmus gepresenteerd en was er een workshop over filosofie en levenskunst.
Vanavond is er om 8 uur in het bibliotheektheater een door het Huis van Erasmus georganiseerde Erasmiaanse samenspraak, waar onder de titel “Lof der Tolerantie” wordt gediscussieerd over wat het begrip tolerantie betekent voor de stad Rotterdam. Vanavond wordt ter gelegenheid van de verjaardag ook de Erasmusbrug feestelijk aangekleurd met een groen/wit/groene verlichting. Morgen is er een Erasmus lunchconcert in de Laurenskerk.
Donderdag gaan voor de 11de maal 225 eersteklassers van het Erasmiaans Gymnasium terug naar hun basisschool om de zesdeklassers over Erasmus te vertellen. Dit betekent dat die dag 3500 Rotterdamse schoolkinderen van 11 en 12 jaar Erasmus leren kennen.
Op vrijdag 29 november start in de Bibliotheek in samenwerking met ons comité een internationaal Cartoonfestival met als thema “Vriendschap”. Ook bij dit thema komt Erasmus aan de orde.
Ons comité wil zich ook meer nadrukkelijk richten op jong volwassen Rotterdammers. In twee brainstorm sessies met een groep jongeren kwamen een aantal mooie voorstellen. Een eerste tastbaar resultaat is het besluit om op en rond Valentijnsdag onze jonge stadgenoten een uitnodiging te sturen om samen met hun geliefde de Erasmus Experience in de Bibliotheek te bezoeken om na te gaan of je gelijk of verschillend denkt over een aantal kernwaarden van het gedachtegoed van Erasmus: als je erg verschilt wordt het waarschijnlijk niets met deze partner.
Kortom: Erasmus leeft, niet alleen in Rotterdam maar in heel Europa.
Namens alle leden van het comité wens ik U allen een aangename middag.