Op zaterdag 30 april kwamen zo’n 70 mensen op het Grotekerkplein voor de Laurenskerk samen om het 400 jarig bestaan van het Erasmusbeeld te vieren.
De traditie zegt dat Erasmus bij de 12de klokslag van 12 uur een bladzijde van zijn boek omslaat. Iedereen, jong en oud, had een eigen boek meegenomen om net als Erasmus een bladzijde om te slaan.
Precies 500 jaar geleden schreef ’s werelds beroemdste Rotterdammer over ‘Oorlog en vrede’ in zijn boek ‘Gesprekken’ (Colloquia).
Hij verklaarde vóór alles een pacifist te zijn, maar te begrijpen dat een land zich moet verdedigen als het wordt binnengevallen door een op macht beluste vijand. Helaas is deze boodschap vijf eeuwen later volop actueel.
Het Comité Erasmus Rotterdam plaatste daarom de herdenking van 400 jaar Erasmusbeeld in Rotterdam in het teken van vrede.
Steven Lamberts (rechts), voorzitter van het Comité, sprak de bezoekers toe en telde mee met de 12 klokslagen.
Welkom op deze bijzondere dag:
Leerlingen van het Erasmiaans Gymnasium, studenten van de Erasmus Universiteit, burgers van Rotterdam, maar vooral ook students and citizens from Oekrain, Afghanistan and Syria.
Het is een bijzondere dag omdat het vandaag precies 400 jaar geleden is dat dit prachtige beeld van Erasmus op 30 april 1622 werd onthuld.
Erasmus was al tijdens zijn leven wereldberoemd. Gebruik makend van de net ontwikkelde boekdrukkunst schreef hij in een prachtige schrijfstijl vele boeken waarvan duizenden exemplaren door heel Europa werden verspreid.
Zijn in die tijd wereldschokkende ideeën over het belang van tolerantie, vrijheid van meningsuiting, het nut en noodzaak van onderwijs en het belang van vrede maakten hem zo beroemd dat er in Rotterdam al 13 jaar na zijn dood in 1536 een houten standbeeld voor hem werd opgericht.
Terdege bewust van de magneetwerking van de naam Erasmus heeft er sindsdien door de eeuwen heen altijd een standbeeld van hem in onze stad gestaan, meestal op de Groote Markt, vlakbij zijn geboortehuis en de Laurenskerk.
Reizigers uit heel Europa bezochten Rotterdam om het beeld met eigen ogen te zien.
Het is heel bijzonder dat Rotterdam als eerste stad een openbaar standbeeld had voor een wetenschapper. Dus niet voor een koning, keizer of admiraal maar voor een man die, geboren in Rotterdam, zich in al zijn geschriften Erasmus Roterodamus noemde.
Erasmus en Rotterdam vormen een twee-eenheid waarbij naam en betekenis onverbrekelijk zijn verbonden. Naast een prestigieus gymnasium, een vooraanstaande universiteit en een onmisbaar medisch centrum is de naam Erasmus ook verbonden aan een magnifieke brug.
Maar zijn onvermoeibaar pleiten voor verdraagzaamheid, voor vrijheid van meningsuiting en het voeren van controversiële gesprekken met humor en ironie maar vooral met aandacht voor elkaar, maken het gedachtegoed van Erasmus ook vandaag nog van groot belang.
Erasmus noemde zich een wereldburger: hij was een van de eerste Europeanen die zich thuis voelde in ieder land. De Europese Unie heeft het succesvolle uitwisselingsprogramma waaraan al honderdduizenden studenten hebben deelgenomen, dan ook het Erasmus+ programma genoemd.
Erasmus schreef al in 1517 zijn “Klacht van de Vrede” met een oproep tot Vrede voor iedereen. In feite was hij de “uitvinder” van het concept en de betekenis van vrede.
Hij schreef bijvoorbeeld: ”het is veel mooier een stad te bouwen dan te verwoesten”.
Heel bijzonder is dat het dit jaar precies 500 jaar geleden is dat Erasmus in zijn serie “Gesprekken” schreef over oorlog en vrede. Hij verklaarde daarin zelf altijd pacifist te blijven, maar ook te begrijpen dat een land zich moet verdedigen als het wordt binnengevallen door een op macht beluste vijand.
Helaas is deze boodschap vijf eeuwen later nog volop actueel.
Kijkt u alstublieft naar dit bijzondere bronzen beeld, gemaakt door Hendrik de Keyzer. Het was 400 jaar geleden een technologisch hoogstandje zoiets moois te maken. Vandaag iets groenig en verweerd, maar stelt u zich voor hoe prachtig dit bronzen beeld in 1622 helder glanzend heeft staan schijnen in de zon.
Erasmus is lezend neergezet en het lijkt zelfs of hij beweegt.
En ja, hoewel niet heel duidelijk, weet iedere Rotterdammer dat Erasmus één keer per dag een bladzijde uit zijn grote boek omslaat. Ik nodig u allen uit om straks bij de 12e klokslag van 12 uur samen met Erasmus ook zelf een bladzijde uit uw favoriete boek om te slaan: dit om te gedenken hoe belangrijk zijn gedachtegoed ook vandaag nog voor ons allen is.
Maar wij willen 400 jaar Erasmusbeeld ook in het teken van vrede en de veroordeling van de Russische inval in de Oekraïne plaatsen. Laten we ook niet vergeten dat studenten en burgers uit Afghanistan en Syrië ook vurig hopen op vrede.
Onmiddellijk nadat Erasmus en u samen uw bladzijde hebben omgeslagen, speelt de beiaardier van de Laurenskerk de heer Richard de Waardt een compilatie van Oekraïense volksliedjes en een lied van de Beatles.
Ik dank u voor Uw komst. Laten wij nu wachten op de 12de klokslag van 12 uur.
Het zaadje van een mooie Erasmustraditie is geplant.